شرح دعای مکارم الاخلاق(178  )

از چند حدیثى که معروض افتاد، این نتیجه به دست آمد که رهبانیت براى مرد و زن مسلمان، به هر صورت که باشد، ناروا و ممنوع است. اسلام اجازه نمى‏دهد که مسلمانان به نام ترک دنیا، همسر و فرزندان خویش را ترک گویند، خوردن غذاهاى پاک و طیب را بر خود تحریم کنند، از انتخاب همسر قانونى و آمیزش جنسى خوددارى نمایند. خلاصه، مسلمان حق ندارد به نام تعالى معنوى و احیاى شان انسانى، دنیاى خویش را نادیده انگارد، غرایز و تمایلات طبیعى را که ودایع الهى است در نهاد خود واپس زند، بلکه باید دنیا و دین، ماده و معنى، و حیوانیت و انسانیت را به موازات هم مورد توجه قرار دهد و هر یک را در جاى خود اقناع نماید. بموقع است این نکته تذکر داده شود، همانطور که مسلمان موظف است در دار تکلیف جمع بین دنیا و آخرت نماید و هیچ یک را براى دیگرى ترک نگوید، همچنین باید موازنه و تعادل را در اعمال دینى و دنیوى رعایت کند و متوجه باشد که درباره‏ى هیچ یک از امور مربوط به آن دو، زیاده‏روى و افراط ننماید و در این باره نیز روایاتى از اولیاى گرامى اسلام رسیده که در اینجا پاره‏اى از آنها ذکر مى‏شود. 

عن ابیعبدالله علیه‏السلام قال: قال رسول‏الله صلى الله علیه و آله، یا على! ان هذا الدین متین فاوغل فیه برفق و لا تبغض الى نفسک 

عباده ربک، فان المنبت (یعنى المفرط) لا ظهرا ابقى و لا ارضا قطع. فاعمل عمل من یرجو ان یموت هرما و احذر حذر من یتخوف ان یموت غدا. 

امام صادق (ع) حدیث نمود که رسول اکرم (ص) به امیرالمومنین (ع) فرمود: اى على! دین مقدس اسلام محکم و متین است، با رفق و مدارا در آن حرکت کن و به گونه‏اى عمل منما که نفس خود را دشمن عبادت پروردگارت بنمایى. مسافرى که در پیمودن راه افراط نموده، نه براى مرکب توانى باقى گذارده و نه راهى را طى کرده است. در دین عمل کن مانند کسى که امیدوار است در پیرى بمیرد، یعنى وقت زیاد دارد، و برحذر باش مانند کسى که خائف است فردا بمیرد، یعنى جز فرصتى کوتاه در اختیار ندارد. 

عن ابى‏بصیر عن ابیعبدالله علیه‏السلام قال: مر بى ابى و انا بالطواف و انا حدث و قد اجتهدت فى العباده. فرآنى و انا اتصاب عرقا. فقال لى: یا جعفر! یا بنى! ان الله اذا احب عبدا ادخله الجنه و رضى عنه بالیسیر. 

ابى‏بصیر از امام صادق (ع) حدیث نموده که فرمود: پدرم در طواف بر من گذر کرد. من جوان بودم و در عبادت مجاهده‏ى بسیار مى‏کردم. مرا دید در حالى که عرق مى‏ریختم. به من فرمود: فرزند! خداوند وقتى بنده‏اى را دوست داشته باشد، او را به بهشت مى‏برد و از عبادت کم و محدود او راضى مى‏شود. 

روایات بسیارى از اولیاى گرامى اسلام رسیده است که در آنها به مسلمانان توصیه شده در عبادات زیاده‏روى و افراط ننمایند و 

اعمال دینى را به طور معتدل انجام دهند و در اینجا به دو روایتى که مذکور افتاد، اکتفا مى‏شود. 

درباره‏ى امور مربوط به دنیا و شئون مختلف مادى نیز اخبارى از اولیاى دین رسیده که مسلمانان را به اعتدال و میانه‏روى خوانده و مراتب کراهت و ناخشنودى خویش را در توسعه‏هاى غیرضرورى و تجمل‏گرایى نسبت به امور مختلف زندگى، ابراز نموده‏اند و براى مزید آگاهى شنوندگان، در اینجا بعضى از آن روایات به عرض مى‏رسد: على (ع) در بصره براى عیادت علاء بن زیاد حارثى که از اصحابش بود، به منزل او رفت. وقتى چشمش به وسعت خانه‏ى وى افتاد، فرمود: 

ما کنت تصنع بسعه هذه الدار فى الدنیا و انت الیها فى الاخره کنت احوج و بلى ان شئت بلغت بها الاخره تقرى فیها الضیف و تصل فیها الرحم و تطلع منها الحقوق مطالعها فاذا انت قد بلغت بها الاخره. 

فرمود: تو در دنیا به این خانه‏ى وسیع چه نیازى دارى با آنکه در آخرت نیازت بیشتر است. سپس فرمود: بلى اگر بخواهى از راه این خانه‏ى وسیع به آخرت برسى، باید مهمان دعوت کنى و از دعوت شدگان در اینجا پذیرایى نمایى، صله‏ى‏رحم کنى و ارحام خود را به این منزل بخوانى یا این منزل دیدگاهى باشد براى اظهار حق و از این راه حقوق صاحبان حق را آشکار نمایى، تو در این صورت با داشتن این خانه‏ى وسیع به آخرت دست یافته‏اى. 

احساس برترى و تفوق بر اثر افزایش مال، کثرت اولاد، وسعت منزل، ساختمان مجلل، اثاث البیت گرانقیمت، تجمل در لباس و مرکب و دیگر امورى از این قبیل، مى‏تواند در ضمیر افراد کوته‏نظر و 

ضعیف‏النفس اثر نامطلوب بگذارد، معنویاتشان را تضعیف کند، و رفته رفته یاد خداوند را از صفحه‏ى خاطرشان بزداید. قرآن شریف در این باره با اهل ایمان سخن گفته، آنان را از این خطر برحذر فرموده است: 

یا ایها الذین آمنوا لا تلهکم اموالکم و لا اولادکم عن ذکر الله و من یفعل ذلک فاولئک هم الخاسرون. 

اى کسانى که ایمان آورده‏اید! متوجه باشید که علاقه‏ى به مال و اولاد، شما را از یاد بارى تعالى غافل نکند و کسانى که چنین کنند و موجبات غفلت خود را فراهم آورند، زیانکارند. 

در مقابل این افراد ضعیف‏النفس که افزایش سرمایه‏هاى دنیوى را براى خود معیار برترى و تفوق مى‏پندارند، افراد بزرگوارى یافت مى‏شوند که هرگز ارزش شخصیت خود را با امور مادى نمى‏سنجند. 

قیل للامام الباقر علیه‏السلام: من اعظم الناس قدرا؟ قال علیه‏السلام: من لم یر الدنیا لنفسه قدرا. 

از امام باقر (ع) سئوال شد: قدر و منزلت کدام انسان برتر و بالاتر از همه‏ى مردم است؟ فرمود: کسى که دنیا را براى خود مایه‏ى قدر و منزلت نبیند. 

گاهى زیاده‏روى و افراط در امور دنیوى نه فقط به توازن مادى و معنوى انسان آسیب مى‏رساند، بلکه ممکن است در مواقعى موجب ایذاء دگران گردد و مایه‏ى رنج و ناراحتى برادران دینى شود و نمونه‏اى از این عمل در حدیث آمده است. رسول اکرم (ص) عذاب قیامت کسى را بیان نمود که در دنیا بنایى را به منظور ریا و شهرت پایه‏گذارى 

مى‏کند. 

قیل یا رسول‏الله! کیف یبنى ریاء و سمعه؟ قال: یبنى فضلا على ما یکفیه استطاله منه على جیرانه و مباهاه لاخوانه. 

عرض شد: یا رسول‏الله! چگونه بناى ریا و سمعه مى‏سازد؟ فرمود: ساختمان مرتفعى را بنیان مى‏نهد که بیش از حد احتیاج و زاید از کفاف اوست و این ساختمان مرتفع به همسایگان زیان مى‏رساند و آنان را از نور آفتاب محروم مى‏کند. بعلاوه مى‏خواهد با این عمل به برادران دینى خود فخرفروشى نماید. 

نتیجه‏ى مجموع بحث آن شد که بشر داراى دو بعد است: یکى بعد حیوانى و آن دیگر بعد انسانى. پیروى از کتاب خلقت و نظام آفرینش ایجاب مى‏کند که آدمى برنامه‏ى زندگى را به گونه‏اى تنظیم کند که عملا هر دو بعد مورد توجهش باشد، نه به رهبانیت گرایش یابد که بعد حیوانیش پایمال گردد، نه تمام سعى و جدیتش را صرف دنیا نماید و از انسان بودن خود غافل شود، و این برنامه‏ى دین فطرى اسلام و خط مشى مسلمانان راستین است. 

عن النبى صلى الله علیه و آله: اعظم الناس هما المومن، یهتم بامر دنیاه و امر آخرته. 

رسول اکرم (ص) فرمود: بلند همت‏ترین مردم، افراد باایمان‏اند که سعى و کوشش خود را در امر دنیا و آخرت به کار مى‏برند و براى هر دو فعالیت مى‏نمایند. 

این گروه‏اند که حق دارند در مقام دعا به پیشگاه بارى تعالى عرض کنند: 

ربنا آتنا فى الدنیا حسنه و فى الاخره حسنه. 

پروردگارا در دنیا به ما حسنات و نیکى‏ها را اعطا نما و در آخرت نیز ما را از اعطاى حسنات آن عالم برخوردار فرما. 

عن ابیعبدالله علیه‏السلام فى قوله عز و جل: «ربنا آتنا فى الدنیا حسنه و فى الاخره حسنه» قال: رضوان الله و الجنه فى الاخره و السعه فى الرزق و المعاش و حسن الخلق فى الدنیا. 

امام صادق (ع) در تبیین این آیه فرموده است: رضوان خداوند و بهشت خلد در آخرت است و گشایش رزق، توسعه‏ى معاش، و حسن خلق در دنیاست. 

بزرگترین حسنه در عالم آخرت، رضوان بارى تعالى و راه یافتن به جنت خلد است و این حسنه نصیب کسانى مى‏شود که در دنیا براى آخرت کار مى‏کنند، از اوامر بارى تعالى اطاعت مى‏نمایند، و از منهیاتش اجتناب مى‏ورزند. از جمله‏ى حسنات بزرگ دنیا، توسعه‏ى معاش و حسن خلق است که در کلام امام (ع) آمده و این دو حسنه نیز در دنیا نصیب کسانى مى‏شود که براى کسب روزى فعالیت دارند، عملا وظیفه‏ى خود را انجام مى‏دهند و سر بار مردم نیستند و در تخلق به اخلاق خوب، مجاهده مى‏نمایند و خویشتن را به سجایاى انسانى عادت مى‏دهند و با مردم بخوبى معاشرت مى‏کنند و براى نیل به سایر حسنات دنیا آنطور که باید و شاید فعالیت دارند. 

حضرت على بن الحسین علیهماالسلام دعاى شریف «مکارم‏الاخلاق» را با آیه‏اى از قرآن شریف که محتواى آن بهترین و عالى‏ترین درخواست سعادت است، پایان داده و عرض مى‏کند: 

و آتنا فى الدنیا حسنه و فى الاخره حسنه. 

پروردگارا به ما در دنیا حسنه و نیکى عطا فرما و در آخرت نیز از نیکى و حسنه برخوردارمان نما. 

امام سجاد (ع) یکى از شایسته‏ترین انسانهایى است که طبق دستور بارى تعالى متوجه دنیا و آخرت خویش بود و براى هر دو سعى و کوشش مى‏نمود و عملا قدم برمى‏داشت. چنین انسانى مطیع و فرمانبرى از اوامر الهى حق دارد بگوید: 

آتنا فى الدنیا حسنه و فى الاخره حسنه. 

در قرآن شریف خواسته‏ى مسلمانان وظیفه‏شناس و آگاه که درباره‏ى خود دعاى جمعى دارند، حاوى سه مطلب است: اول، حسنه‏ى دنیا، دوم، حسنه‏ى آخرت، سوم، مصونیت از آتش دوزخ. امام (ع) جمله‏ى اول و جمله‏ى دوم را همانطور که در قرآن کریم آمده، براى عموم برادران دینى خود درخواست نموده و در کلام خود آورده است. اما جمله‏ى سوم را که مصونیت از آتش دوزخ است فقط براى خود درخواست نموده و به جاى آنکه بگوید: 

و قنا عذاب النار. 

پروردگارا ما را از آتش دوزخ مصون و محفوظ بدار. 

عرض مى‏کند: 

و قنى برحمتک عذاب النار. 

بار الها! مرا به رحمت خودت از عذاب آتش مصون بدار. 

مصونیت از عذاب را براى خود تقاضا کرده تا کسانى از گفته‏ى حضرت برداشت غیرصحیح ننمایند و نگویند که امام، مسلمانان را شایسته‏ى عذاب دوزخ دانسته و براى نجات آنان دعا مى‏کند. ناگفته نماند که امام (ع) کلمه‏ى «رحمت» را در جمله‏ى سوم دعا علاوه نموده و 

به پیشگاه الهى عرض مى‏کند: 

و قنى برحمتک عذاب النار. 

مرا به رحمت خود از عذاب آتش مصون دار. 

براى آنکه استمداد امام (ع) همواره از رحمت الهى است و بعلاوه با این عبارت به پیروان خود مى‏فهماند که رهایى از عذاب دوزخ تنها با فضل و رحمت خداوند میسر است. 

سخنرانیهایى که در جلسات متعدد راجع به شرح و تفسیر دعاى شریف «مکارم‏الاخلاق» از صحیفه‏ى سجادیه ایراد گردید، ضبط شده بود. به فضل حضرت بارى تعالى از نوار پیاده شد و پس از اصلاحات و تغییرات لازم و افزودن بعضى از آیات و روایات، در هشتاد و نه فصل براى سه مجلد کتاب تنظیم گردید. مجلدات اول و دوم آن که در مجموع حاوى شصت سخنرانى است، به چاپ رسید و در دسترس عموم قرار گرفت و آخرین مقاله‏ى مجلد سوم، روز نهم رجب سال 1412 قمرى مطابق بیست و پنجم دى ماه سال 1370 شمسى تکمیل گردید و براى چاپ آماده شد. 

خداوند بزرگ را شکرگزارم که براى انجام این خدمت مقدس توفیق یافتم. و صلى الله على محمد و آله الطاهرین. 

((طی 178 قسمت شرح دعای مکارم الاخلاق آقای محمد تقی فلسفی در  وبلاگ تنزیل نور آمد . والسلام علیکم و رحمة الله.))

شرح دعای مکارم الاخلاق

 شرح  محمد تقی فلسفی

 و کان من دعائه علیه السلام فی مکارم الاخلاق و مرضی الافعال

بسم الله الرحمن الرحیم 

اللهم صل على محمد و آله و بلغ بایمانى اکمل الایمان 

 دعاى شریف «مکارم‏الاخلاق» صحیفه‏ى سجادیه حاوى تعالیمى مهم و درسهایى آموزنده و انسانساز است و به هر نسبت که افراد علاقه‏مند و با ایمان در مضامین آن دقت کنند و محتواى آن را به نیکى فراگیرند و دستورهایش را عملا به کار بندند، به همان نسبت از سعادت واقعى و کمال راستین برخوردار مى‏گردند و به مکارم اخلاق و سجایاى انسانى متخلق مى‏شوند. البته اگر این دعا شرح و تفسیر شود و جملات آن با استفاده از آیات و اخبار، مورد بحث و بررسى قرار گیرد، قطعا فواید و نتایج آن براى مسلمانان بیشتر خواهد بود. براى نیل به این هدف مقدس، اینک به خواست خداوند متعال، شرح و تفسیر آن آغاز مى‏گردد. 

امام سجاد (ع) در ابتداى دعا، بر پیامبر گرامى اسلام و  اهل‏بیت معظمش درود مى‏فرستد و در پیشگاه الهى عرض مى‏کند:  اللهم صل على محمد و آله و بلغ بایمانى اکمل الایمان.  خداوندا! بر محمد و آل محمد درود فرست و ایمان مرا به کاملترین مدارج آن برسان. 

در جمله‏ى اول، یعنى «صلوات بر پیامبر اسلام» دو مطلب قابل بحث است: یکى مشروعیت اصل دعا در آیین مقدس اسلام، و آن دیگر درود بر نبى معظم اسلام قبل از آغاز دعا. 

اما موضوع اول، یعنى «مشروعیت دعا از نظر شرع مقدس» یکى از قطعى‏ترین امور دینى و از جمله‏ى ضروریات اسلام است، یعنى قرآن شریف و روایات پیغمبر و ائمه‏ى معصومین علیهم‏السلام این مطلب را به مردم آموخته‏اند که مسلمانان و پیروان قرآن باید حوائج و مقاصد خود را و حل مشکلات و گرفتاریهاى خویش را در پیشگاه خدا عرضه کنند و از ذات اقدس او بخواهند که آن مشکلات را حل نماید و آن گرفتاریها را برطرف سازد. بنابراین اصل مشروعیت دعا در اسلام قطعى و مسلم است. 

جالب آنکه نه تنها در دین اسلام دعا امرى است قطعى و مسلم، بلکه در ادیان انبیاى گذشته و نزد پیامبران سلف نیز مسئله‏ى دعا یک امر حتمى بوده و پیشوایان الهى این مطلب را به مردم گفته و آموخته‏اند. علاوه بر این خودشان در مواقع و موارد متعدد در پیشگاه بارى تعالى دعا کرده‏اند و خداوند بعضى از آن دعاها را در قرآن شریف آورده است. یک مورد در قضیه‏ى حضرت شیخ‏الانبیاء و المرسلین، ابراهیم خلیل است. موقعى که هاجر و اسماعیل را به  سرزمین بى‏آب و گیاه مکه آورد و آنان را در آنجا مستقر نمود، عرض کرد:  ربنا انى اسکنت من ذریتى بواد غیر ذى زرع عند بیتک المحرم ربنا لیقیموا الصلواه. 

پروردگارا! من کسانى از اهل بیت و ذریه‏ى خود را در این سرزمین بى‏آب و گیاه، در کنار بیت مقدست اسکان داده‏ام براى آنکه اقامه‏ى نماز کنند و دینت را برپا دارند. آنگاه دعا مى‏کند و مى‏گوید:  فاجعل افئده من الناس تهوى الیهم. 

بار الها! تفضل کن و در مقابل این خدمت دینى، دلهاى مردم را به آنان متمایل بنما. 

دعاى دیگرى که خدا در قرآن آورده، از حضرت زکریاست. او در ایام پیرى و شکستگى خود و در روزگار پیرى همسر خود به پیشگاه الهى عرض مى‏کند:  و انى خفت الموالى من و رائى و کانت امراتى عاقرا فهب لى من لدنک ولیا. 

خداوندا! من بعد از خود در امر دین تو از کسان و بستگانم خائفم. پروردگارا در این سنین پیرى خودم و همسرم، به لطف و کرمت به ما فرزندى عنایت کن که جانشین من شود و مسائل مربوط و متناسب با من را انجام دهد. 

باریتعالى دعاى او را مستجاب کرد و حضرت یحیى را به وى عطا فرمود. 

اما دعاى سوم از حضرت موسى بن عمران (ع) است. موقعى که موسى (ع) از طرف خداوند مامور مى‏شود نزد فرعون برود و او را به دین حق دعوت کند، این امر خطیر و بزرگ را به لطف الهى مى‏پذیرد ولى دعا مى‏کند و مى‏گوید: 

رب اشرح لى صدرى و یسرلى امرى و احلل عقده من لسانى یفقهوا قولى. 

بار الها! تو به من در این کار بزرگ، شرح صدر عنایت فرما، مشکلات مرا در این راه آسان کن و زبان مرا گویا نما تا آنان سخنان مرا بفهمند و به دین تو متوجه شوند. 

آیات دیگرى نیز در قرآن شریف هست که خداوند در آنها از دعاى پیامبران سخن گفته و قضایاى آنان را نقل نموده است. 

مقصود از ذکر این چند آیه توضیح این مطلب است که مسئله‏ى مشروعیت دعا نه فقط در دین مقدس اسلام است و نه فقط پیغمبر اسلام و ائمه‏ى معصومین علیهم‏السلام خود دعا کرده‏اند، بلکه دعا در ادیان سلف هم مشروعیت داشته و جزو تعالیم الهى بوده و پیامبران خدا و پیشوایان دین هم مشکلات و تمنیات خود را در پیشگاه خدا عرضه مى‏کردند، دعا مى‏نمودند، و از او اجابت مى‏خواستند. 

در اولین جمله‏اى که امام سجاد (ع) در دعاى «مکارم‏الاخلاق» آورده، درود به پیغمبر است:  اللهم صل على محمد و آله. 

این جمله داراى دو بعد است. بعد اول این است که دعا مشروعیت دارد، خواه موضوع دعا درود بر پیغمبر اسلام باشد و خواه  موضوع آن مسائل و مطالب دگر، و انبیاى گذشته نیز این برنامه را داشتند. 

اما مسئله‏ى درود بر پیغمبر اکرم در آغاز دعا مطلب دگرى را هم در بر دارد و آن اینکه تمنیات و تقاضاهاى مردم، به علل متعدد، گاهى قابل استجابت است و گاهى قابل پذیرفتن نیست. آنجایى که مقبول درگاه الهى است عمل مى‏شود اما آنجایى که مورد قبول واقع نمى‏شود، علل و عوامل متعدد دارد و موانعى بر سر راه تحقق آن تقاضاست که بدان سبب قابل قبول پروردگار نیست. این مطلب در خلال روایات و اخبار اهل‏بیت آمده و قسمتهایى را خاطرنشان ساخته‏اند. از جمله‏ى دعاهاى مردود، دعاهایى است که برخلاف نظام احسن عالم و قضاى قطعى خدا باشد. مثلا اگر کسى دعا کند که «پروردگارا! من همیشه زنده بمانم و هرگز از دنیا نروم»، دعایش پذیرفتنى نیست، زیرا:  کل نفس ذائقه الموت.  هر نفسى شربت مرگ را مى‏چشد. 

یا دعا کند که «بارالها! جوانى من همیشه ثابت بماند و من هرگز به پیرى و فرسودگى دچار نشوم»، این دعا نیز قابل عمل و استجابت نیست، زیرا قضاى قطعى خداوند این است که انسان از طفولیت به نوجوانى و جوانى برسد، سپس به میانسالى برسد، و اگر عمر داشته باشد به پیرى برسد و آنچنان فرسوده شود که تمام قوا را از دست داده و معلومات خود را فراموش کرده باشد. این برنامه‏ها را خداوند به قضاى خود مقرر فرموده و در قرآن شریف آمده است. 

گاهى افراد از روى عدم توجه و بى‏علمى دعاهایى مى‏کنند که از نظر حفظ نظام عالم عملى نیست و ائمه‏ى معصومین علیهم‏السلام در مواقعى به افراد تذکر داده‏اند و آن تذکرات به صورت حدیث در کتب اخبار آمده، تا مردمى که از آن به بعد مى‏آیند و پیرو اسلام‏اند متوجه آن دقایق و نکات باشند. در حدیثى از امام صادق (ع) آمده است که فرموده، دعا کننده نگوید:  اللهم لا تحوجنى الى احد من خلقک فانه لیس من احد الا هو محتاج الى الناس بل یقول اللهم لا تحوجنى الى شرار خلقک، و لا یقول اللهم انى اعوذبک من الفتنه بل یقول من مضلات الفتن و ان لا یسال فوق قدره فانه یستحق الحرمان. 

آن کس که دعا مى‏کند نگوید: بار الها! مرا محتاج به هیچیک از مخلوقین خود منما، زیرا انسانى نیست مگر آنکه محتاج به مردم است. اگر مى‏خواهد دعاى صحیح بنماید بگوید: خداوندا! مرا به اشرار خلقت محتاج منما. 

در جمله‏ى دوم مى‏فرماید: کسى نگوید: خدایا! از فتنه و امتحان به تو پناه مى‏برم، زیرا آزمایش مردم قطعى است و حتما همه‏ى افراد در زندگى باید مورد آزمایش قرار گیرند، بلکه در مقام دعا بگوید: خدایا! از آن امتحاناتى که موجب لغزش مى‏شود و باعث گمراهى و کجروى انسان مى‏گردد به تو پناه مى‏برم. 

و همچنین مى‏فرماید: هیچ فرد دعاکننده‏اى، از خداوند، بالاتر از قدر و منزلت و ارزش خود تقاضا ننماید، زیرا چنین انسانى که تقاضاى بى‏مورد و فوق مقدار و وزن خود مى‏نماید شایسته‏ى  محرومیت است که به آن دعا دست نیابد و آن دعا از وى پذیرفته نشود. 

حدیث دیگر از على (ع) است:  سمع (ع) رجلا یدعو لصاحبه فقال: لا اراک الله مکروها. فقال (ع): انما دعوت له بالموت، ان من عاش فى الدنیا لابد ان یرى المکروه. 

مردى در حضور على (ع) درباره‏ى دوست خود دعا کرد و گفت: خداوند هیچ ناملایم و مکروهى را براى او پیش نیاورد و درباره‏ى او روا ندارد. على (ع) که این دعا را شنید به او فرمود: شما براى دوستت دعا کرده‏اى به مرگ، یعنى مى‏گویى: خدایا دوست مرا از دنیا ببر و به حیات او خاتمه بده، زیرا انسان زنده و کسى که در دنیا زندگى مى‏کند لابد و ناچار باید به ناملایمات و مکروهاتى دچار گردد. 

این چند نمونه روشنگر این حقیقت است که مردم بدانند چرا اغلب دعاها مستجاب نمى‏شود. یک قسمت بى‏اثر ماندن دعاها مستند به این است که خواسته‏هاى آنها برخلاف نظام آفرینش است. اما علل و عوامل دیگرى هم هست که موجب عدم استجابت است و دعا در پیشگاه الهى مورد قبول واقع نمى‏شود و به اجابت نمى‏رسد. 

در بین تمام دعاها یک دعا که قطعا و جزما همیشه مستجاب مى‏شود، دعاى صلوات است، یعنى اینکه انسان بگوید:  اللهم صل على محمد و آل محمد. 

این یک تمنایى است که قطعا پذیرفته‏ى درگاه الهى است و هر دعا کننده‏اى ذکر صلوات را بگوید و تقاضاى درود براى پیغمبر و آل  پیغمبر بنماید خداوند دعاى او را مستجاب مى‏کند و به پیغمبرش درود مى‏فرستد. در این مورد در روایات آمده که چون دعاى درود بر پیغمبر قطعا مورد پذیرش است، شما براى اینکه دعاهاى دگرتان مستجاب شود قبل از دعا کردن، به رسول اکرم و اهل بیتش صلوات بفرستید و سپس تقاضاى خود را بگویید، زیرا دعاى صلوات مورد قبول حتمى است و درخواست شما هم که در کنار دعاى صلوات به پیشگاه خدا عرضه شده زمینه‏ى پذیرش بهتر و عالیتر دارد و در این باره روایاتى است که به بعضى از آنها اشاره مى‏شود. 

امام صادق (ع) مى‏فرماید:  لا یزال الدعا محجوبا حتى یصلى على محمد و آل محمد. 

همیشه دعاها در پشت پرده است، یعنى نمى‏تواند آزادانه به پیشگاه الهى راه پیدا کند تا وقتى که مشتمل بر درود به پیغمبر باشد. 

حدیث دوم: على (ع) مى‏فرماید:  کل دعاء محجوب عن السماء حتى یصلى على محمد و آله. 

دعاها محجوب و محروم از وصول به مقامات عالیه است تا وقتى که درود به پیغمبر فرستاده شود.