دینداری از پندار تا واقعیت
امیرالمومنین علیه السلام  در پاسخ کسی که گفت مرا موعظه کن فرمودند: در عمل دیندار باش نه در پندار ؛ مشروح سخن آن بزرگوار در ذیل می آید:
نهج البلاغة - ترجمه شهیدى، ص 389:

[و به مردى که از او خواست تا پندش دهد فرمود:] از آنان مباش که به آخرت امیدوار است بى آنکه کارى سازد، و به آرزوى دراز توبه را واپس اندازد. در باره دنیا چون زاهدان سخن گوید، و در کار دنیا راه جویندگان دنیا را پوید. اگر از دنیا بدو دهند سیر نشود، و اگر از آن بازش دارند خرسند نگردد. در سپاس آنچه بدان داده‏اند ناتوان است، و از آنچه مانده فزونى را خواهان. از کار بد باز مى‏دارد، و خود باز نمى‏ایستد، و بدانچه خود نمى‏کند فرمان مى‏دهد. نیکوان را دوست مى‏دارد، و کار او کار آنان نیست و گناهکاران را دشمن مى‏دارد، و خود از آنان یکى است. مرگ را خوش نمى‏دارد، چون گناهانش بسیار است و بدانچه به خاطر آن از مردن مى‏ترسد در کارست. اگر بیمار شود پیوسته در پشیمانى است، و اگر تندرست باشد سرگرم خوشگذرانى. چون عافیت یابد به خود بالان است، و چون گرفتار بلا شود نومید و نالان. اگر بلایى بدو رسد، به زارى خدا را خواند، و اگر امیدى یابد مغرور روى برگرداند. در آنچه در باره آن به گمان است، هواى نفس خویش را به فرمان است، و در باره آنچه یقین دارد در چیرگى بر نفس ناتوان. از کمتر گناه خود بر دیگرى ترسان است، و بیشتر از- پاداش- کرده او را براى خود بیوسان. اگر بى نیاز شود سرمست گردد و مغرور، و اگر مستمند شود مأیوس و سست و رنجور، چون کار کند در کار کوتاه است و چون بخواهد بسیار خواه است. چون شهوت بر او دست یابد گناه را مقدّم سازد، و توبه را واپس اندازد و چون رنجى بدو رسد از راه شرع و ملّت برون تازد. آنچه را مایه عبرت است وصف کند و خود عبرت نگیرد، و در اندرز دادن مبالغه کند و خود اندرز نپذیرد. در گفتن، بسیار گفتار، و در عمل اندک کردار در آنچه ناماندنى است خود را بر دیگرى پیش دارد، و آنچه را ماندنى است آسان شمارد. غنیمت را غرامت پندارد و غرامت را غنیمت انگارد. از مرگ بیم دارد و فرصت را وامى‏گذارد. گناه جز خود را بزرگ مى‏انگارد و بیشتر از آن را که خود کرده، خرد به حساب مى‏آرد، و از طاعت خود آن را بسیار مى‏داند که مانندش را از جز خود ناچیز مى‏پندارد. پس او بر مردم طعنه زند و با خود کار به ریا و خیانت کند با توانگران به بازى نشستن را دوست‏تر دارد تا با مستمندان در یاد- خدا- پیوستن. به سود خود بر دیگرى حکم کند و براى دیگرى به زیان خود رأى ندهد، و دیگران را راه نماید و خود را گمراه نماید. پس فرمان او را مى‏برند و او نافرمانى مى‏کند. و- حق خود را- به کمال مى‏ستاند و- حق دیگرى را- به کمال نمى‏دهد. از مردم مى‏ترسد، نه در راه طاعت خدا و از خدا نمى‏ترسد در راه طاعت بنده‏ها. [و اگر در این کتاب جز این گفتار نبود، براى اندرز بجا و حکمت رسا، و بینایى بیننده و پند دادن نگرنده اندیشنده بس مى‏نمود.]
متن نهج البلاغة ( حکمت 150 ):
وَ قَالَ ع لِرَجُلٍ سَأَلَهُ أَنْ یَعِظَهُ لَا تَکُنْ مِمَّنْ یَرْجُو الْآخِرَةَ بِغَیْرِ عَمَلٍ وَ [یَرْجُو یُرَجِّی التَّوْبَةَ بِطُولِ الْأَمَلِ یَقُولُ فِی الدُّنْیَا بِقَوْلِ الزَّاهِدِینَ وَ یَعْمَلُ فِیهَا بِعَمَلِ الرَّاغِبِینَ إِنْ أُعْطِیَ مِنْهَا لَمْ یَشْبَعْ وَ إِنْ مُنِعَ مِنْهَا لَمْ یَقْنَعْ یَعْجِزُ عَنْ شُکْرِ مَا أُوتِیَ وَ یَبْتَغِی الزِّیَادَةَ فِیمَا بَقِیَ یَنْهَى وَ لَا یَنْتَهِی وَ یَأْمُرُ [النَّاسَ بِمَا لَمْ یَأْتِ بِمَا لَا یَأْتِی یُحِبُّ الصَّالِحِینَ وَ لَا یَعْمَلُ عَمَلَهُمْ وَ یُبْغِضُ الْمُذْنِبِینَ وَ هُوَ أَحَدُهُمْ یَکْرَهُ الْمَوْتَ لِکَثْرَةِ ذُنُوبِهِ وَ یُقِیمُ عَلَى مَا یَکْرَهُ الْمَوْتَ مِنْ أَجْلِهِ إِنْ سَقِمَ ظَلَّ نَادِماً وَ إِنْ صَحَّ أَمِنَ لَاهِیاً یُعْجَبُ بِنَفْسِهِ إِذَا عُوفِیَ وَ یَقْنَطُ إِذَا ابْتُلِیَ- [وَ إِنْ أَصَابَهُ بَلَاءٌ دَعَا مُضْطَرّاً وَ إِنْ نَالَهُ رَخَاءٌ أَعْرَضَ مُغْتَرّاً تَغْلِبُهُ نَفْسُهُ عَلَى مَا یَظُنُّ وَ لَا یَغْلِبُهَا عَلَى مَا یَسْتَیْقِنُ یَخَافُ عَلَى غَیْرِهِ بِأَدْنَى مِنْ ذَنْبِهِ وَ یَرْجُو لِنَفْسِهِ بِأَکْثَرَ مِنْ عَمَلِهِ إِنِ اسْتَغْنَى بَطِرَ وَ فُتِنَ وَ إِنِ افْتَقَرَ قَنِطَ وَ وَهَنَ یُقَصِّرُ إِذَا عَمِلَ وَ یُبَالِغُ إِذَا سَأَلَ إِنْ عَرَضَتْ لَهُ شَهْوَةٌ أَسْلَفَ الْمَعْصِیَةَ وَ سَوَّفَ التَّوْبَةَ وَ إِنْ عَرَتْهُ مِحْنَةٌ انْفَرَجَ عَنْ شَرَائِطِ الْمِلَّةِ یَصِفُ الْعِبْرَةَ وَ لَا یَعْتَبِرُ وَ یُبَالِغُ فِی الْمَوْعِظَةِ وَ لَا یَتَّعِظُ فَهُوَ بِالْقَوْلِ مُدِلٌّ وَ مِنَ الْعَمَلِ مُقِلٌّ یُنَافِسُ فِیمَا یَفْنَى وَ یُسَامِحُ فِیمَا یَبْقَى یَرَى الْغُنْمَ مَغْرَماً وَ الْغُرْمَ مَغْنَماً یَخْشَى الْمَوْتَ وَ لَا یُبَادِرُ الْفَوْتَ یَسْتَعْظِمُ مِنْ مَعْصِیَةِ غَیْرِهِ مَا یَسْتَقِلُّ أَکْثَرَ مِنْهُ 357 مِنْ نَفْسِهِ وَ یَسْتَکْثِرُ مِنْ طَاعَتِهِ مَا یَحْقِرُهُ مِنْ طَاعَةِ غَیْرِهِ فَهُوَ عَلَى النَّاسِ طَاعِنٌ وَ لِنَفْسِهِ مُدَاهِنٌ- [اللَّغْوُ اللَّهْوُ مَعَ الْأَغْنِیَاءِ أَحَبُّ إِلَیْهِ مِنَ الذِّکْرِ مَعَ الْفُقَرَاءِ یَحْکُمُ عَلَى غَیْرِهِ لِنَفْسِهِ‏ وَ لَا یَحْکُمُ عَلَیْهَا لِغَیْرِهِ- [یُرْشِدُ نَفْسَهُ وَ یُغْوِی غَیْرَهُ یُرْشِدُ غَیْرَهُ وَ یُغْوِی نَفْسَهُ فَهُوَ یُطَاعُ وَ یَعْصِی وَ یَسْتَوْفِی وَ لَا یُوفِی وَ یَخْشَى الْخَلْقَ فِی غَیْرِ رَبِّهِ وَ لَا یَخْشَى رَبَّهُ فِی خَلْقِه‏

یک خطاب آخرى هم عرض کنم به مولامان و صاحبمان، حضرت بقیةاللَّه (ارواحنا فداه): اى سید ما! اى مولاى ما! ما آنچه باید بکنیم، انجام میدهیم؛ آنچه باید هم گفت، هم گفتیم و خواهیم گفت. من جان ناقابلى دارم، جسم ناقصى دارم، اندک آبروئى هم دارم که این را هم خود شما به ما دادید؛ همه‏ى اینها را من کف دست گرفتم، در راه این انقلاب و در راه اسلام فدا خواهم کرد؛ اینها هم نثار شما باشد. سید ما، مولاى ما، دعا کن براى ما؛ صاحب ما توئى؛ صاحب این کشور توئى؛ صاحب این انقلاب توئى؛ پشتیبان ما شما هستید؛ ما این راه را ادامه خواهیم داد؛ با قدرت هم ادامه خواهیم داد؛ در این راه ما را با دعاى خود، با حمایت خود، با توجه خود، پشتیبانى بفرما.

 از دعاهاى اوست در طلب کرامتهاى اخلاقى و کردارهاى پسندیده(دعاى مکارم الاخلاق)

1-خدایا، بر محمد و دودمانش درود فرست، و ایمانم را به کامل‏ترین مرتبه‏ى آن برسان، و یقینم را برترین یقین‏ها قرار ده، و نیتم را به نیکوترین نیتها منتهى کن، و کارهایم را تا عالى‏ترین درجه‏ى آن بالا ببر.

2-خدایا! در پرتو لطف خویش، نیت مرا از هر عیب و نقصى خالص گردان، و یقین مرا به آنچه که در نزد توست، ثبات و پایدارى بخش، و به قدرت خود، آنچه را که از من تباه گردیده، اصلاح فرما. 

3- خدایا! بر محمد و دودمانش درود فرست و مرا از دل‏مشغولى به خویشتن و بازماندن از وظیفه‏ى بندگى، کفایت کن، و مرا به کارى که در آخرت از آن بازخواست مى‏کنى، برگمار، و روزگارم را به انجام دادن کارى که مرا براى آن آفریده‏اى (عبودیت)، مصروف دار، و بى‏نیازم کن، و در روزى‏ام فراخى بخش، و مرا به فتنه‏ى ناسپاسى و سرکشى (سنت امهال) میازماى، و عزیز و گرامى‏ام دار، و به غرور و خودخواهى و خودبزرگ بینى گرفتارم مکن، و به بندگى درگاهت رام و تسلیم گردان، و عبادتم را با خودپسندى‏ام تباه مگردان، و به دست من، خیر و نیکى را بر مردمان جارى کن، و به مباهات و فخر و به رخ کشیدن و منت نهادن، عبادتها و کارهاى نیکویم را ضایع مساز، و خلق و خوى عالى و برتر عطایم کن، و از مباهات و به خود نازیدن، آزادى‏ام ده. 

4- خدایا! بر محمد و دودمانش درود فرست، و در پیشگاه مردم، بر مقام و منزلت من میفزا، مگر این که از منزلت و مقام من نزد خودم بکاهى، و عزت و سربلندى آشکار برایم ایجاد مکن، مگر به همان اندازه مرا پیش نفسم خوار و پست گردانى.  

5- خدایا! بر محمد و دودمانش درود فرست، و مرا از هدایتى در خور، که جز آن را نجویم، و از آیین و راه درستى، که جز آن را نپویم، و از نیتى رشدیابنده و استوار، که در آن تردید نورزم، برخوردار فرما؛ و روزگارم را تا آنگاه که در طاعت و بندگى‏ات مى‏گذرد، باقى دار. پس هر گاه که مزرعه‏ى عمرم عرصه‏ى جولان و چراگاه شیطان شود، پیش از آن که خشم تو به سویم شتاب گیرد، یا این که قهرت بر من چیره گردد، جانم را بستان (و مرا از خطر شقاوت و شوربختى، وارهان).

6- خدایا! خصلت و منشى را که مردمان، عیب بشمارند و مرا بدان سرزنش کنند، در وجودم باقى مدار، جز آن که سامانش دهى، و نیز وصف نکوهیده‏اى را که بدان ملامت مى‏شوم، مگذار، جز آن که نکویش سازى، و کرامت عیبناک و ناقصى را که دارم، باقى مگذار، جز آن که کاملش گردانى. 

7- خدایا! بر محمد و دودمانش درود فرست، و کینه و بغض دشمنانم را به دوستى، و حسدورزى حاسدان ستم‏پیشه را به عشق و صمیمیت، و بدگمانى و بددلى اهل صلاح و خیرخواهان را به وثوق و اطمینان، و دشمنى نزدیکانم را به محبت، و بدرفتارى و نافرمانى خویشانم را به نیکى و خوشرفتارى، و خوار گردانیدن و بى‏اعتنایى خاندانم را به نصرت و یارى، و محبت و مداراى دوستان دروغین را به دوستى حقیقى و خالص، و اهانت هم‏نشینان و همراهانم را به برخوردى کریمانه، و تلخى و ناگوارى ترس از ستمکاران را به شیرینى امنیت تبدیل ساز! 

8- خدایا! بر محمد و دودمانش درود فرست، و دست مرا در مبارزه با کسى که به من ستم کرده، توانا گردان، و در برابر کسى که با من مى‏ستیزد، زبانى گویا ده، و بر کسى که با من دشمنى مى‏ورزد و بدخواهى مى‏کند، پیروزم فرما، و در برخورد با کسى که با من تزویر مى‏کند، راه چاره، و در برابر کسى که مرا مورد ستم قرار داده و حقوقم را پایمال کرده است. توانایى، و در برابر کسى که مرا ناسزا مى‏گوید، راه انکار او را به رویم بگشا، و در برابر کسى که تهدیدم مى‏کند، وسیله‏ى رهایى عطا کن، و به پیروى از کسى که زندگى‏ام را سامان مى‏دهد، و به رفتن به راه کسى که ارشادم مى‏کند، موفق بدار!

9- خدایا! بر محمد و دودمانش درود فرست، و مرا بر خیرخواهى کسى که با من بد کرده، و پاداش نیکو دادن به کسى که مرا وانهاده، و بخشش به آن کس که مرا محروم ساخته، و پیوستن به کسى که از من بریده، و یاد نیکو از کسى که غیبت مرا کرده، و سپاسگزارى از نیکى‏ها و چشمپوشى و گذشت از بدى‏ها توفیق ده! 

10- خدایا! بر محمد و دودمانش درود فرست، و مرا به زیور نیکوکاران بیاراى، و جامه‏ى پرواپیشگان را بر اندام من بپوشان، و در گستردن عدالت، و فرو خوردن خشم، و فرو نشاندن آتش فتنه و پیوند دادن پراکندگان، و آشتى بخشیدن به دلها و پرده برافکندن از چهره‏ى نیکى‏ها، و پرده بر نهادن بر زشتى‏ها، و نرمى و تساهل، و فروتنى، و سیرت نیکو و رفتارى خوش، و وقار، و سنگینى، و خوشرویى، و پیشتازى در فضیلت، و فداکارى در احسان، و فروهشتن سرزنش و ملامت دیگران، و نیز احسان بر غیر مستحقان، و گفتن حقیقت- اگرچه سخت و ناگوار آید-، و اندک شمردن نیکى در گفتار و کردار- هر چند که بسیار نماید-، و بسیار دیدن بدى در گفتار و کردار- هر چند که اندک باشد-، یارى‏ام فرما، و برایم همه‏ى این وصفها را که برشمردم، به دوام و پایدارى در طاعت و بودن با جماعت و راندن بدعتگزاران و باطل‏گرایان راى‏پرداز، کامل گردان! 

11- خدایا! بر محمد و دودمانش درود فرست، و به هنگام پیرى، فراخ‏ترین روزى‏ات را نصیبم گردان، و به هنگام خستگى و واماندگى، قوى‏ترین نیرویت را عطایم کن، و مرا به کسالت و خستگى در عبادت میازماى، و به نادیدن راه خود، و نیز اقدام به کارهاى خلاف محبت و دوستى‏ات، و همراهى با آنان که از تو بریده‏اند، و جدایى از کسانى که به تو پیوسته‏اند، مبتلایم مکن! 

12- بارخدایا! چنان کن که به وقت درماندگى، به پشتیبانى و حمایت تو یارى شوم، و به هنگام نیازمندى، از تو یارى جویم، و در وقت بیچارگى، به تضرع و زارى به درگاه تو آیم؛ و مرا هرگاه که درمانده شوم به کمک خواستن از غیر خودت، و هرگاه که فقیر و بى‏چیز گردم، به خوارى و ذلت خواستن از غیر خود، و چون بترسم، به مویه و زارى پیش دیگران، گرفتار مکن تا سزاوار خوارى و منع تو گردم و مرا به حال خود واگذارى و از من روى بگردانى، اى مهربان‏ترین مهربانان! 

13- خدایا! چنان کن که آرزوهاى بیهوده و گمانهاى بد و حسدورزى‏هایى را که شیطان در دلم مى‏افکند، با یاد آوردن بزرگوارى و عظمت، و اندیشیدن در قدرت بیکرانت، و چاره‏اندیشى در برابر دشمنت دفع کنم، و نیز آنچه را که او بر زبانم مى‏راند، از بدزبانى یا بیهوده‏گویى یا دشنام به عرض، یا شهادت ناروا، یا غیبت از مؤمنى که حاضر نیست، یا ناسزاگویى به کسى که حاضر است و مانند اینها، به ثناگویى و ستایش تو و وصف بسیارت، و کوشش در بزرگ شمردن تو، و سپاسگزارى نعمتهایت، و اقرار به نیکى‏ها، و بر زبان راندن نعمتهایت تبدیل کن! 

14- خدایا! بر محمد و دودمانش درود فرست، و چنانم کن که بر من ستم نرود، حال آن که تو بر دفاع از من توانایى؛ و بر کسى ستم نکنم، در حالى که به بازداشتنم از ستم، قادرى، و گمراه نشوم، چرا که هدایتم بر تو آسان است؛ و بى‏چیز و درمانده نگردم، در حالى که گشایش زندگى‏ام از سوى توست؛ و سرکشى نکنم، در حالى که هرچه دارم از توست. 

15- خدایا! به سوى آمرزشت کوچیده‏ام، و آهنگ بخشایش تو را دارم، و به گذشت و چشمپوشى‏ات مشتاقم، و به احسان و بنده‏نوازى‏ات اعتماد مى‏ورزم، حال آن که زمینه‏ى آمرزش تو و آنچه را که مرا سزاوار بخشش تو کند، در من نیست. پس از این داورى که درباره‏ى خویش نمودم، امیدى جز فضل تو ندارم، پس بر محمد و دودمانش درود فرست، و مرا با فضل بى‏رشوت خود، بنواز!

16- خدایا! زبانم را به هدایت گویا کن، و پرواى خویش را در دلم بیفکن، و به پاک‏ترین خصلتها توفیقم ده، و به پسندیده‏ترین کارها مرا بگمار. 

17- بارخدایا! به راه نمونه (آیین حق) روانم ساز، و چنانم کن که به آیین تو بمیرم، و هم بر آن، زندگى را از سر گیرم. 

18 پروردگارا! بر محمد و دودمانش درود فرست و مرا در گذر زندگى، از میانه‏روى و اعتدال برخوردار ساز، و در گفتار و کردار، از اهل سداد و راستى، از راهنمایان به خیر و رشد، و از بندگان شایسته‏ات قرار ده، و رستگارى و رهایى در قیامت، و امنیت و سلامت از کمینگاه عذاب (جهنم) را نصیبم فرما! 

19- خدایا! براى خود از نفس من، آنچه را که او را بپیراید، بستان، و آنچه را که او را به صلاح آورد، باقى بدار؛ چرا که نفسم در معرض تباهى است، مگر آن که تو نگاهش دارى. 

20- خدایا! اگر غم لشکر انگیزد که کارم را به هم ریزد، دل خوشى‏ام تنها تویى، و اگر محروم و ناامید شوم، چشم امیدم به توست، و اگر با مصیبت‏ها رو به رو گردم، فریادرسم تویى، و هر آنچه که از دستم رفته است، جایگزین آن در پیش توست، و هر آنچه تباه گردد تنها تویى که سامانش دهى و آنچه را که نمى‏پسندى، دگرگون سازى. پس بر من منت نه و پیش از بلا و گرفتارى، عافیت عطا کن، و پیش از طلب، توانگرى؛ و پیش از گمراهى، مرا هدایت فرما، و از عیبجویى و شماتت این و آن، مرا کفایت فرما، و امنیت روز رستاخیز را ارزانى‏ام دار، و از هدایت نیکو برخوردارم فرما! 

21- خدایا! بر محمد و دودمانش درود فرست، و به لطف و مهر خود، هرگونه زشتى را از من دور بدار، و مرا به نعمت خویش بنواز، و به بخششت اصلاح کن، و به احسانت مدارا کن، و در سایه‏ى مهرت پناهم ده، و به جامه‏ى خشنودى‏ات (تقوا) بیاراى، و هرگاه که کارها برایم دشوار آید، بهترین راه انجام دادن آنها را نشانم ده، و چون کردارها در نظرم شبهه‏ناک گردد، پاکیزه‏ترین و پرسودترینشان را به من بنمایان، و چون آیین‏ها به جنگ یکدیگر برخیزند، مرا به پسندیده‏ترین آنها رهنمون ساز!

22- خدایا! بر محمد و دودمانش درود فرست، و سرم را به تاج بى‏نیازى بیاراى، و مرا به سرپرستى نیکو و شایسته در کارهایم بگمار، و هدایت پایدار ارزانى‏ام دار، و مرا به فراخى روزى میازماى، و زندگى با آرامش، عطایم فرما، و زندگى‏ام را به مشقت و رنج دایم، گرفتار مکن، و دعایم را به سویم برمگردان؛ چرا که رقیب و همانندى براى تو نمى‏شناسم. 

23- پروردگارا! بر محمد و دودمانش درود فرست، و مرا از اسراف و زیاده‏روى بازدار، و روزى‏ام را از تباه شدن، نگاه دار، و در پرتو برکت خود، بر دارایى‏ام بیفزاى، و مرا در انفاق آن به کارهاى خیر، به راه راست، رهنمون باش! 

24- پروردگارا! بر محمد و دودمانش درود فرست، و مرا از رنج بسیار براى رسیدن به روزى، بى‏نیازم گردان، و از جایى که گمان نمى‏برم، روزى مرا برسان تا در طلب آن، از بندگى تو باز نمانم و بار سنگین وزر و وبال آن را بر دوش خود نکشم. 

25- خدایا! آنچه را که در طلب آنم، به قدرت خویش فراهم آور، و از آنچه که در هراسم، به عزت خود، پناهم ده. 

26-خدایا! بر محمد و دودمانش درود فرست، و آبرویم را به توانگرى و مکنت، حفظ فرما، و به تنگ‏دستى، پست و خوارم مساز تا آن که از روزیخواران تو روزى طلبم، و دست نیاز به سوى بدترین خلق تو دراز کنم و به ستایش کسى که بر من مى‏بخشد، ناگزیر باشم، و به نکوهش آنان که از من بازمى‏دارند، دچار گردم؛ و حال آنکه که به حقیقت بخشش و بازداشتن، هر دو به دست توست.

27- خدایا! بر محمد و دودمانش درود فرست، و سلامت در عبادت، و آسایش در پارسایى، و آگاهى در کار، و پاکى در عین میانه‏روى را روزى‏ام گردان! 

28- خداوندا! زندگى‏ام را با بخشایش خود، پایان بخش، و آرزویم را با امید به حرمتت برپا دار، و راه‏هاى رسیدن به خشنودى‏ات را برایم هموار کن، و هموار کارهایم را نیکو گردان! 

29- خدایا! بر محمد و دودمانش درود فرست، و هنگام غفلتم را به یاد خود، هشیارى ده، و در روزگار فراغتم مرا به اطاعت خود، وادار، و براى وصول به دوستى خود، راهى هموار پیش رویم نه، تا بدان، نیکى دنیا و آخرتم را کامل گردانى! 

30- خدایا! بر محمد و دودمانش درود فرست، همانند برترین درودى که در پیش از این، بر هر یک از آفریده‏هایت فرستاده‏اى و در آینده نیز بر هر کسى خواهى فرستاد، و ما را در دنیا و آخرت، بهره‏ى نیکو عطا فرما، و در پرتو لطف و مهرت، ما را از عذاب آتش جهنم، نگاه دار! 

((ترجمه:محمد تقی خلجی))

متن دعای بیستم صحیفه سجادیه)مکارم الاخلاق)

«1»اللَّهُمَّ  صَلِّ عَلَى  مُحَمَّدٍ  وَ آلِهِ ، وَ  بَلِّغْ بِإِیمَانِی  أَکْمَلَ الْإِیمَانِ ، وَ اجْعَلْ یَقِینِی أَفْضَلَ  الْیَقِینِ ،  وَ انْتَهِ  بِنِیَّتِی إِلَى أَحْسَنِ  النِّیَّاتِ ، وَ بِعَمَلِی إِلَى أَحْسَنِ الْاَعْمَالِ .

 «2»اللَّهُمَّ وَفِّرْ بِلُطْفِکَ نِیَّتِی ، وَ صَحِّحْ بِمَا عِنْدَکَ یَقِینِی ، وَ اسْتَصْلِحْ بِقُدْرَتِکَ مَا فَسَدَ مِنِّی .

 «3»اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ اکْفِنِی مَا یَشْغَلُنِی الاِهْتَِمامُ بِهِ ، وَ اسْتَعْمِلْنِی بِمَا تَسْأَلُنِی غَداً عَنْهُ ، وَ اسْتَفْرِغْ أَیَّامِی فِیما خَلَقْتَنِی لَهُ ، وَ أَغْنِنِی وَ أَوْسِعْ عَلَیَّ فِی رِزْقِکَ ، وَ لَا تَفْتِنِّی بِالنَّظَرِ ، وَ أَعِزَّنِی وَ لَا تَبْتَلِیَنِّی بِالْکِبْرِ ، وَ عَبِّدْنِی لَکَ وَ لَا تُفْسِدْ عِبَادَتِی بِالْعُجْبِ ، وَ أَجْرِ لِلنَّاسِ عَلَى یَدِیَ الْخَیْرَ وَ لَا  تَمْحَقْهُ  بِالْمَنِّ ، وَ هَبْ لِی مَعَالِیَ الْأَخْلَاقِ ، وَ اعْصِمْنِی مِنَ الْفَخْرِ .

«4»اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ لَا تَرْفَعْنِی فِی النَّاسِ دَرَجَةً إِلَّا حَطَطْتَنِی عِنْدَ نَفْسِی مِثْلَهَا ، وَ لَا تُحْدِثْ لِی عِزّاً ظَاهِراً إِلَّا أَحْدَثْتَ لِی ذِلَّةً بَاطِنَةً عِنْدَ نَفْسِی بِقَدَرِهَا .

 «5»اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ ، وَ مَتِّعْنِی بِهُدًى صَالِحٍ لَا أَسْتَبْدِلُ بِهِ ، وَ طَرِیقَةِ حَقٍّ لَا أَزِیغُ عَنْهَا ، وَ نِیَّةِ رُشْدٍ لَا أَشُکُّ فِیهَا ، وَ عَمِّرْنِی مَا کَانَ عُمْرِی بِذْلَةً فِی طَاعَتِکَ ، فَإِذَا کَانَ عُمْرِی مَرْتَعاً لِلشَّیْطَانِ فَاقْبِضْنِی إِلَیْکَ قَبْلَ أَنْ یَسْبِقَ مَقْتُکَ إِلَیَّ ، أَوْ یَسْتَحْکِمَ غَضَبُکَ عَلَیَّ .

 «6»اللَّهُمَّ لَا تَدَعْ خَصْلَةً تُعَابُ مِنِّی إِلَّا أَصْلَحْتَهَا ، وَ لَا عَائِبَةً أُوَنَّبُ بِهَا إِلَّا حَسَّنْتَهَا ، وَ لَا أُکْرُومَةً فِیَّ نَاقِصَةً إِلَّا أَتْمَمْتَهَا .

 «7»اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى  مُحَمَّدٍ  وَ آلِ مُحَمَّدٍ ، وَ  أَبْدِلْنِی مِنْ بِغْضَةِ أَهْلِ  الشَّنَآنِ الْمحَبَّةَ  ،  وَ مِنْ حَسَدِ أَهْلِ  الْبَغْیِ  الْمَوَدَّةَ ، وَ مِنْ ظِنَّةِ  أَهْلِ الصَّلَاحِ  الثِّقَةَ ، وَ مِنْ عَدَاوَةِ الْأَدْنَیْنَ الْوَلَایَةَ ، وَ مِنْ عُقُوقِ ذَوِی الْأَرْحَامِ الْمَبَرَّةَ ،   وَ مِنْ خِذْلَانِ الْأَقْرَبِینَ  النُّصْرَةَ، ، وَ مِنْ حُبِّ الْمُدَارِینَ تَصْحِیحَ  الْمِقَةِ ، وَ مِنْ  رَدِّ الْمُلَابِسِینَ کَرَمَ الْعِشْرَةِ ، وَ مِنْ مَرَارَةِ خَوْفِ الظَّالِمِینَ حَلَاوَةَ الْاَمَنَةِ الْاَمَنَةِ

«8»اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ اجْعَلْ لِی یَداً عَلَى مَنْ ظَلَمَنِی ، وَ لِسَاناً عَلَى مَنْ خَاصَمَنِی ، وَ ظَفَراً بِمَنْ عَانَدَنِی ، وَ هَبْ لِی مَکْراً عَلَى مَنْ کَایَدَنِی ، وَ قُدْرَةً عَلَى مَنِ اضْطَهَدَنِی ، وَ تَکْذِیباً لِمَنْ قَصَبَنِی ، وَ سَلَامَةً مِمَّنْ تَوَعَّدَنِی ، وَ وَفِّقْنِی لِطَاعَةِ مَنْ سَدَّدَنِی ، وَ مُتَابَعَةِ مَنْ أَرْشَدَنِی .

«9»اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ سَدِّدْنِی لِأَنْ أُعَارِضَ مَنْ غَشَّنِی بِالنُّصْحِ ، وَ أَجْزِیَ مَنْ هَجَرَنِی بِالْبِرِّ ، وَ أُثِیبَ مَنْ حَرَمَنِی بِالْبَذْلِ ، وَ أُکَافِیَ مَنْ قَطَعَنِی بِالصِّلَةِ ، وَ أُخَالِفَ مَنِ اغْتَابَنِی إِلَى حُسْنِ الذِّکْرِ ، وَ أَنْ أَشْکُرَ الْحَسَنَةَ ، وَ أُغْضِیَ عَنِ السَّیِّئَةِ .

 «10»اللَّهُمَّ  صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ  آلِهِ ، وَ حَلِّنِی،  بِحِلْیَةِ  الصَّالِحِینَ ،  وَ أَلْبِسْنِی زِینَةَ  الْمُتَّقِینَ ، فِی  بَسْطِ الْعَدْلِ ،  وَ کَظْمِ الغَیْظِ ،  وَ  إِطْفَاءِ النَّائِرَةِ ،  وَ  ضَمِّ أَهْلِ الْفُرْقَةِ ، و إِصْلَاحِ ذَاتِ الْبَیْنِ ، وَ إِفْشَاءِ  الْعَارِفَةِ ، وَ سَتْرِ الْعَائِبَةِ ، وَ لِینِ الْعَرِیکَةِ ، وَ خَفْضِ الْجَنَاحِ ، وَ حُسْنِ السِّیرَةِ ، وَ سُکُونِ الرِّیحِ ، وَ طِیبِ الْمخَالَقَةِ ، وَ السَّبْقِ إِلَى الْفَضِیلَةِ ، وَ إِیثَارِ التَّفَضُّلِ ، وَ  تَرْکِ التَّعْیِیرِ ، وَ الْإِفْضَالِ عَلَى غَیْرِ الْمُسْتَحِقِّ ، وَ الْقَوْلِ بِالْحَقِّ وَ إِنْ عَزَّ ، وَ  اسْتِقْلَالِ  الْخَیْرِ وَ إِنْ  کَثُرَ  مِنْ قَوْلِی  وَ فِعْلِی ،  وَ اسْتِکْثَارِ الشَّرِّ وَ إِنْ قَلَّ مِنْ قَوْلِی  وَ فِعْلِی ، وَ أَکْمِلْ ذلک لِی بِدَوَامِ الطَّاعَةِ ، وَ لُزُومِ الْجَمَاعَةِ ، وَ رَفْضِ أَهْلِ الْبِدَعِ ، وَ مُسْتَعْمِلِ الرَّاْیِ الْمُخْتَرَعِ .

«11»اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ اجْعَلْ أَوْسَعَ رِزْقِکَ عَلَیَّ إِذَا کَبِرْتُ ، وَ أَقْوَى قُوَّتِکَ فِیَّ إِذَا نَصِبْتُ ، وَ لَا تَبْتَلِیَنِّی بِالْکَسَلِ عَنْ عِبَادَتِکَ ، وَ لَا الْعَمَى عَنْ سَبِیلِکَ ، وَ لَا بِالتَّعَرُّضِ لِخِلَافِ مَحَبَّتِکَ ، وَ لَا مُجَامَعَةِ مَنْ تَفَرَّقَ عَنْکَ ، وَ لَا مُفَارَقَةِ مَنِ اجْتَمَعَ إِلَیْکَ .

«12»اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی أَصُولُ بِکَ عِنْدَ الضَّرُورَةِ ، وَ أَسْأَلُکَ عِنْدَ الْحَاجَةِ ، وَ أَتَضَرَّعُ إِلَیْکَ عِنْدَ الْمَسْکَنَةِ ، وَ لَا تَفْتِنِّی بِالِاسْتِعَانَةِ بِغَیْرِکَ إِذَا اضْطُرِرْتُ ، وَ لَا بِالْخُضُوعِ لِسُؤَالِ غَیْرِکَ إِذَا افْتَقَرْتُ ، وَ لَا بِالتَّضَرُّعِ إِلَى مَنْ دُونَکَ إِذَا رَهِبْتُ ، فَأَسْتَحِقَّ بِذَلِکَ خِذْلَانَکَ وَ مَنْعَکَ وَ إِعْرَاضَکَ ، یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ .

 «13»اللَّهُمَّ اجْعَلْ مَا یُلْقِی الشَّیْطَانُ فِی رُوعِی مِنَ الَّتمَنِّی وَ التَّظَنِّی وَ الْحَسَدِ ذِکْراً  لِعَظَمَتِکَ ، وَ تَفَکُّراً فِی قُدْرَتِکَ ، وَ تَدْبِیراً عَلَى عَدُوِّکَ ،  وَ مَا أَجْرَى عَلَى لِسَانِی مِنْ لَفْظَةِ فُحْشٍ أَوْ هُجْرٍ  أَوْ شَتْمِ عِرْضٍ  أَوْ شَهَادَةِ بَاطِلٍ أَوِ اغْتِیَابِ مُؤْمِنٍ غَائِبٍ  أَوْ سَبِّ حَاضِرٍ وَ مَا أَشْبَهَ ذَلِکَ  نُطْقاً بِالْحَمْدِ لَکَ ، وَ  إِغْرَاقاً  فِی  الثَّنَاءِ عَلَیْکَ ،  وَ ذَهَاباً  فِی تَمْجِیدِکَ ،  وَ شُکْراً لِنِعْمَتِکَ ،  وَ اعْتِرَافاً بِاِحْسَانِکَ ، و اِحْصَاءً لِمِنَنِکَ .

«14»اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ لَا أُظْلَمَنَّ وَ أَنْتَ مُطِیقٌ لِلدَّفْعِ عَنِّی ، وَ لَا أَظْلِمَنَّ وَ أَنْتَ الْقَادِرُ عَلَى الْقَبْضِ مِنِّی ، وَ لَا أَضِلَّنَّ وَ قَدْ أَمْکَنَتْکَ هِدَایَتِی ، وَ لَا أَفْتَقِرَنَّ وَ مِنْ عِنْدِکَ وُسْعِی ، وَ لَا أَطْغَیَنَّ وَ مِنْ عِنْدِکَ وُجْدِی .

«15»اللَّهُمَّ إِلَى مَغْفِرَتِکَ وَفَدْتُ ، وَ إِلَى عَفْوِکَ قَصَدْتُ ، وَ إِلَى تَجَاوُزِکَ اشْتَقْتُ ، وَ بِفَضْلِکَ   وَثِقْتُ ،  وَ لَیْسَ عِنْدِی مَا یُوجِبُ لِی مَغْفِرَتَکَ ، وَ لَا فِی عَمَلِی  مَا أَسْتَحِقُّ بِهِ عَفْوَکَ ، وَ  مَا لِی بَعْدَ أَنْ  حَکَمْتُ عَلَى نَفْسِی إِلَّا فَضْلُکَ ، فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ تَفَضَّلْ عَلَیَّ .

«16»اللَّهُمَّ وَ أَنْطِقْنِی بِالْهُدَى ، وَ أَلْهِمْنِی التَّقْوَى ، وَ وَفِّقْنِی لِلَّتِی هِیَ أَزْکَى ، وَ اسْتَعْمِلْنِی بِمَا هُوَ أَرْضَى .

«17»اللَّهُمَّ اسْلُکْ بِیَ الطَّرِیقَةَ الْمُثْلَى ، وَ اجْعَلْنِی عَلَى مِلَّتِکَ أَمُوتُ وَ أَحْیَا . «18»اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ مَتِّعْنِی بِالِاقْتِصَادِ ، وَ اجْعَلْنِی مِنْ أَهْلِ السَّدَادِ ، وَ مِنْ أَدِلَّةِ الرَّشَادِ ، وَ مِنْ صَالِحِ الْعِبَادِ ، وَ ارْزُقْنِی فَوْزَ الْمَعَادِ ، وَ سلَامَةَ الْمِرْصَادِ .

 «19»اللَّهُمَّ خُذْ لِنَفْسِکَ مِنْ نَفْسِی مَا یُخَلِّصُهَا ، وَ أَبْقِ لِنَفْسِی مِنْ نَفْسِی مَا یُصْلِحُهَا ، فَإِنَّ نَفْسِی هَالِکَةٌ أَوْ تَعْصِمَهَا .

«20»اللَّهُمَّ  أَنْتَ عُدَّتِی إِنْ حَزِنْتُ ، وَ أَنْتَ مُنْتَجَعِی إِنْ حُرِمْتُ ،  وَ بِکَ اسْتِغَاثَتِی إِنْ کَرِثْتُ ، وَ عِنْدَکَ مِمَّا  فَاتَ  خَلَفٌ ، وَ لِمَا فَسَدَ صَلَاحٌ ،  وَ فِیما أَنْکَرْتَ تَغْیِیرٌ ، فَامْنُنْ عَلَیَّ قَبْلَ الْبَلَاءِ بِالْعَافِیَةِ ، وَ قَبْلَ الطَّلَبِ بِالْجِدَةِ ، وَ قَبْلَ الضَّلَالِ بِالرَّشَادِ ، وَ اکْفِنِی مَؤُونَةَ مَعَرَّةِ الْعِبَادِ ، وَ هَبْ لِی أَمْنَ یَوْمِ الْمَعَادِ ، وَ امْنِحْنِی حُسْنَ الْاِرْشَادِ .

«21»اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ ادْرَأْ عَنِّی بِلُطْفِکَ ، وَ اغْذُنِی بِنِعْمَتِکَ ، وَ أَصْلِحْنِی بِکَرَمِکَ ، وَ دَاوِنِی بِصُنْعِکَ ، وَ أَظِلَّنِی فِی ذَرَاکَ ، وَ جَلِّلْنِی رِضَاکَ ، وَ وَفِّقْنِی إِذَا اشْتَکَلَتْ عَلَیَّ الْأُمُورُ لِأَهْدَاهَا ، وَ إِذَا تَشَابَهَتِ الْأَعْمَالُ لِأَزْکَاهَا ، وَ إِذَا تَنَاقَضَتِ الْمِلَلُ لِأَرْضَاهَا .

 «22»اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ تَوِّجْنِی بِالْکِفَایَةِ ، وَ سُمْنِی حُسْنَ الْوِلَایَةِ ، وَ هَبْ لِی صِدْقَ الْهِدَایَةِ ، وَ لَا تَفْتِنِّی بِالسَّعَةِ ، وَ امْنِحْنِی حُسْنَ الدَّعَةِ ، وَ لَا تَجْعَلْ عَیْشِی کَدّاً کَدّاً ، وَ لَا تَرُدَّ دُعَائِی عَلَیَّ رَدّاً ، فَإِنِّی لَا أَجْعَلُ لَکَ ضِدّاً ، وَ لَا أَدْعُو مَعَکَ نِدّاً .

«23»اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ امْنَعْنِی مِنَ السَّرَفِ ، وَ حَصِّنْ رِزْقِی مِنَ التَّلَفِ ، وَ وَفِّرْ مَلَکَتِی بِالْبَرَکَةِ فِیهِ ، وَ أَصِبْ بِی سَبِیلَ الْهِدَایَةِ لِلْبِرِّ فِیما أُنْفِقُ مِنْهُ .

«24»اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ اکْفِنِی مَؤُونَةَ الِاکْتِسَابِ ، وَ ارْزُقْنِی مِنْ غَیْرِ احْتِسَابٍ ، فَلَا أَشْتَغِلَ عَنْ عِبَادَتِکَ بِالطَّلَبِ ، وَ لَا أَحْتَمِلَ إِصْرَ تَبِعَاتِ الْمَکْسَبِ .

«25»اللَّهُمَّ فَأَطْلِبْنِی بِقُدْرَتِکَ مَا أَطْلُبُ ، وَ أَجِرْنِی بِعِزَّتِکَ مِمَّا أَرْهَبُ .

 «26»اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ صُنْ وَجْهِی بِالْیَسَارِ ، وَ لَا تَبْتَذِلْ جَاهِی بِالْإِقْتَارِ  فَأَسْتَرْزِقَ أَهْلَ رِزْقِکَ ، وَ أَسْتَعْطِیَ شِرَارَ  خَلْقِکَ ، فَأَفْتَتِنَ  بِحَمْدِ مَنْ أَعْطَانِی  ، وَ اُبْتَلَی بِذَمِّ مَنْ مَنَعَنِی ، وَ أَنْتَ مِنْ دُونِهِمْ وَلِیُّ الْاَعْطَاءِ وَ الْمَنْعِ .

«27»اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى  مُحَمَّدٍ  وَ آلِهِ ،  وَ  ارْزُقْنِی صِحَّةً فِی عِبَادَةٍ ، وَ فَرَاغاً فِی زَهَادَةٍ ، وَ عِلْماً فِی اسْتِعْمَالٍ ، وَ وَرَعاً فِی اِجْمَالٍ .

«28»اللَّهُمَّ اخْتِمْ بِعَفْوِکَ أَجَلِی ، وَ حَقِّقْ فِی رَجَاءِ رَحْمَتِکَ أَمَلِی ، وَ سَهِّلْ إِلَى بُلُوغِ رِضَاکَ سُبُلِی ، وَ حَسِّنْ فِی جَمِیعِ أَحْوَالِی عَمَلِی .

«29»اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ نَبِّهْنِی لِذِکْرِکَ فِی أَوْقَاتِ الْغَفْلَةِ ، وَ اسْتَعْمِلْنِی بِطَاعَتِکَ فِی أَیَّامِ الْمُهْلَةِ ، وَ انْهَجْ لِی إِلَى مَحَبَّتِکَ سَبِیلًا سَهْلَةً ، أَکْمِلْ لِی بِهَا خَیْرَ الدُّنْیَا وَ الآْخِرَةِ .

«30»اللَّهُمَّ وَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، کَأَفْضَلِ مَا صَلَّیْتَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ خَلْقِکَ قَبْلَهُ ، وَ أَنْتَ مُصَلٍّ عَلَى أَحَدٍ بَعْدَهُ ، وَ آتِنَا فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً وَ فِی الآْخِرَةِ حَسَنَةً ، وَ قِنِی بِرَحْمَتِکَ عَذَابَ  النَّارِ